Algen beperken

Een algvrij aquarium is een illusie. In ieder aquarium komen ze voor, ook topaquaria die een landelijke keuring hebben gewonnen. In het beste geval heeft de eigenaar de algen onder controle. Dat wil zeggen: deze bevinden zich daar waar ze niet storen of eventueel decoratief worden gebruikt. Daarom: bevinden algen zich eenmaal op een acceptabele plek, koester ze daar dan om de kans te verkleinen dat deze op een storende plek opduiken.

Algen krijgen in het aquarium meer kans als de vereiste waarden aanwezig zijn, zoals dat voor alle planten geldt. Hier geldt de ➛wet van het minimum: als één groeistof ontbreekt, helpt meer van de andere niet. Pas als deze ene groeistof wordt toegevoerd, worden ook de andere stoffen weer opgenomen. Als alle groeistoffen voor planten én algen aanwezig zijn, trekken de algen aan het kortste eind. Algen zijn dus niet zozeer het gevolg van een tevéél aan voedingsstoffen zoals vaak wordt beweerd, maar eerder aan een heel specifiek tekort. Anders gezegd: de verhouding in de voedingsstoffen is niet in balans. Een belangrijk gegeven in de strijd om de voedingsstoffen is daarom, ten overvloede, dat planten het zonder meer van algen winnen.

Bestrijden van algen komt dus in hoofdzaak neer op het stimuleren van plantengroei. In een aquarium met een grote hoeveelheid planten is voeding met een ➛voedingsbodem of bijvoeding, al dan niet gecombineerd met ➛CO₂-bemesting, zonder meer noodzakelijk om in de behoeften van planten te voorzien. Die situatie doet zich in de meeste aquaria voor. De grote plantendichtheid staat dan niet in verhouding tot een verantwoorde ➛bezettingsgraad, wat wil zeggen dat de hoeveelheid vis die nodig is om in de voedingsbehoeften van de planten te voorzien een te grote visdichtheid zou geven. Ziedaar de noodzaak tot bijvoeden.

Algen probeert men vaak in toom te houden met algeneters. Dat kan enigszins helpen als de algen op voornoemde wijze tot een min of meer acceptabele hoeveelheid aanwezig zijn. Niet altijd wordt van de juiste dieren verwacht dit klusje te klaren, meestal gaat het om meervallen of andere vissen met een zuignap als bek, zoals de Siamese algeneter (!) ➛Gyrinocheilus aymonieri. Goede algeneters vindt men vooral onder de levendbarende tandkarpers als ➛guppen, platy's en ➛zwaarddragers, de ➛Amanogarnaal en ➛appelslakken. De ➛grote posthoornslak staat bekend om het eten van ➛penseelalgen.

Algenbloei

Algenbloei is een specifiekere term voor ➛waterbloei van vrij in het water zwevende ➛algen uit de stam van de ➛Chlorophyta. Het kan gaan om een aantal typen eencellige algen, eencellige blauwalgen en, in zeewater, roodalgen. Deze algen kunnen explosief groeien zolang de omstandigheden daarvoor geschikt zijn. In het zoetwateraquarium komen vrijwel uitsluitend groene zweefalgen in deze vorm voor.

Zweefalg is een verzamelnaam van een grote groep vrij in het water zwevende, eencellige algensoorten. Binnen de aquariumwereld bestaan hiervoor kleurrijke termen als 'groene soep' of 'erwtensoep'. Het water lijkt heldergroen gekleurd.

Behalve problemen kunnen deze algen ook voordeel opleveren als ➛jongbroedvoer voor kwekers van plantenetende vissen. Zelf kweken van algenbloei is niet moeilijk: plaats een pot aquariumwater met afval van een recent van algen verloste aquariumruit, en anders enkele grassprieten, in de volle zon. De kans is groot dat deze binnen een week het 'groene soep stadium' bereikt. Om te voorkomen dat de algen aan één kant blijven hangen kan het water dagelijks even worden geroerd. Verdampt water kan met aquariumwater worden aangevuld. Zodra het water ondoorzichtig is kan worden gevoerd.

Ook de bestrijding ervan is vrij makkelijk.

• Ververs eerst de helft van het water, dat scheelt alvast de helft algen en de planten krijgen weer meer licht. Neem met het verversen zoveel mogelijk bodemvuil mee.
• Maak vervolgens het ➛filter schoon.
• Mogelijk is de bezettingsgraad te hoog en is het beter om het aantal vissen te verlagen. Meer vissen belasten het water zwaarder.
• Mogelijk ligt er een dode vis in het aquarium. Verwijder dode vissen zo snel mogelijk.
• Voeg echte ➛waterplanten toe. Deze nemen rechtstreeks voeding uit het water op en vormen daarmee directe concurrentie voor de algen. Sommige planten geven daarnaast ook nog stoffen af die algen onderdrukken, dit heet ➛allelopathie.
• Als de planten in hun groei al enige tijd stilstonden, voeg dan plantenmest toe en houd daarbij de aanbevolen dosering aan. Waarschijnlijk ontbreekt er een ➛sporenelement. Indien nog niet aanwezig kan ➛CO₂-bemesting helpen.