Zwammen

Zware metalen

Verzamelwoord voor metalen en ➛zouten daarvan met een hoog moleculair gewicht. Welke daar onder vallen staat niet vast, maar veelal worden koper en alle metalen met een hoger atoomgewicht daaronder gerekend. Kenmerkend is de schadelijkheid in geringe hoeveelheden, wat de meeste ervan tot ➛gif maakt.

Toch zijn enkele zware metalen ook essentieel voor organismen, in de vorm van ➛sporenelementen, zoals eerder genoemd koper, maar ook mangaan en zink.

Een ➛vergiftiging met zware metalen komt gelukkig weinig voor, maar kan het gevolg zijn van overdoseren van plantenvoeding. Ook de aanwezigheid van een voorwerp dat een zwaar metaal bevat en met een stof reageert tot een zout, kan als zodanig geleidelijk in het water oplossen. Denk daarbij aan een ➛steen of ➛versteend hout met enkele metaalsporen.

Met ➛actief kool en ➛turf kunnen zware metalen worden uitgefilterd.

Zwart water, zwartwater

Oppervlaktewater met een kleur van thee en een zeer lage ➛geleidbaarheid, ➛zuurgraad en ➛waterhardheid.

In de tropen komen veel gebieden voor waar het gehalte aan ➛organisch afval hoog is, dankzij de snelle circulatie van materialen als gevolg van de continue hoge temperatuur. Voorbeelden zijn het ➛Amazonegebied, Centraal-Afrika en grote delen van zuidoostelijk Azië. Ontbreken van kalkhoudend gesteente en een extreme hoeveelheid regenval in deze gebieden zorgen voor zeer mineraalarm en dientengevolge zacht water. Daardoor is er voor de van nature zeer reactieve ➛tannines en humuszuren in genoemd afval bijna niets om een chemische binding mee aan te gaan, waardoor het water snel verzuurt, samen met de eerder genoemde bruine kleur. Dergelijk water wordt zwart water of zwartwater genoemd, en de dieren zijn er op aangepast. De zuurgraad varieert tussen de 4 en 6, de hardheid is vaak onmeetbaar laag en de geleidbaarheid ligt rond de 10 µS/cm, vergelijkbaar met ➛regenwater.

Zwartbekgrondel