spraguei
Staafwants
spragueiStaafwants
Omvangrijk geslacht van karpers met meer dan 50 soorten uit de familie van de ➛Leuciscidae.
Slanke en gestroomlijnde, spoelvormige vissen uit Europa en Azië. Lichaam weinig zijdelings samengedrukt. De ruglijn loopt wat ronder dan de buiklijn, de kleine kop heeft een eindstandige bek. De vinnen hebben gebruikelijke proporties en zijn meestal rood of deels rood gekleurd, anders in de lichaamskleur.
In België en Nederland komt enkel de kopvoorn S. cephalus voor.
Kopvoorn
Wijd verspreid in Europa en Azië, niet beneden de Pyreneeën en zuidelijke Italië, en in rivieren in Azië die aan de noordzijde in zee uitmonden. Het zuiden van Zweden en Finland zijn in Europa de noordelijkste vindplaatsen. Te vinden in tot snel stromende laaglandbeken. In Nederland en België te vinden in kleine zijtakken van de grote rivieren, en ontbreekt in Noord-Nederland.
Gemiddeld blijven deze vissen rond de 30 cm steken. Vorm als bij het geslacht vermeld. Kleur metaalglanzend grijs. Alle schubben met een zwarte rand, wat vooral jonge dieren een heldere nettekening geeft. Aars- en buikvinnen helder rood, de andere grijs met een donkerrode gloed. Het geslachtsonderscheid is moeilijk te zien.
Lengte tot 60 cm.
Voor het doorsnee aquarium worden de vissen al gauw te groot, bovendien geldt volgens de Visserijwet een minimummaat van 30 cm. Dat betekent zoveel als alle dieren.
Geschikt voor aquaria vanaf 1200 liter.
Temperatuur: 10 tot 24° C
pH: 6-8 dH: 8-30 fH: 14-53 ppm: 130-500
De meest gebruikte methode om aquariumwater te ➛verwarmen. Op de eerste indruk ➛levensgevaarlijk: 250 volt in een glazen buis, in water. Toch gaan over dit type verwarming weinig verhalen over noodlottige ongevallen de ronde, schijnbaar valt het met de veiligheid wel mee. In het handelsaanbod overheerst dit type dan ook in ruime mate.
In ruim 50 jaar tijd is het wat betreft vorm nauwelijks veranderd. Het is eenvoudig aan te brengen en te vervangen, redelijk betrouwbaar maar vooral goedkoop. In de simpelste vorm bestaat het uit een flinke reageerbuis van gehard glas met daarin een verwarmingsspiraal om een keramisch element en een ➛bimetaal als ➛thermostaat. Ook zijn er modellen zonder thermostaat, die dan los kan worden aangeschaft, eventueel elektronisch. In dat geval kan dan ook voor een onbreekbare, maar dure titanium variant worden gekozen. Om glasbreuk tot een minimum te beperken is het zaak om de staaf nooit op of in het grind te leggen. Ook mag de staafverwarmer aangesloten niet boven water worden gehouden, tenzij voor enkele seconden om te voelen of het apparaat nog werkt. Om de kans op breuk te verkleinen zijn sommige modellen van een kunststof mantel voorzien.
De thermostaat in deze verwarmers is hier en daar ondertussen door elektronica vervangen, maar het bimetaal is nog alom aanwezig. Het bimetaal is goedkoop, maar laat het nog wel eens afweten en blijft in het ergste geval 'hangen'. De temperatuur blijft dan stijgen, en als het een wat ruim bemeten verwarmer is, kan de temperatuur tot ver boven de 30° oplopen, iets wat soms pas na dagen of nog langer wordt opgemerkt. Voor veel dieren is dit op de langere duur dodelijk, reden waarom sommige liefhebbers de verwarmer liever niet te sterk kiezen. Eén of twee losse verwarmers met een aparte elektronische thermostaat zijn een veiliger oplossing, maar ook duurder.
Als de staafverwarmer zonder ➛stroming wordt gebruikt, zoals in kleine aquaria, treden gemakkelijk temperatuurverschillen op. Dit is enigszins te voorkomen door de verwarmer horizontaal bij de bodem te plaatsen. Door convectie stijgt het verwarmde water op en levert aldus een (zeer beperkte) stroming op. Verwacht daar echter geen wonderen van. Een klein ➛binnenfilter lost het probleem eenvoudig op zonder al te veel te kosten.
Behalve instelbare modellen zijn er modellen met een gefixeerde temperatuur, doorgaans 24 of 25° C.
