Cichlídae

= van kihklé, Grieks voor vis.

Cichliden

Familie uit de orde van de ➛Cichliformes. Onderzoek wees uit dat de band met de orde van de ➛Perciformes, waartoe de cichliden voorheen behoorden, niet zo nauw was als werd aangenomen.

De cichliden vormen een van de grootste groepen van gewervelden. Hun lichaamsvorm kent veel variatie, van hoog schijfvormig tot rolrond langwerpig.

Cichliden komen voor in Noord- en Zuid-Amerika, van Texas in het noorden tot in Uruguay in het zuiden, met vele soorten uit het stroomgebied van de Amazone; in Afrika, in de grote meren van de Grote Riftvallei, zoals het Tanganyika-, Malawi- en andere meren maar ook in de Congorivier zijn een aantal kenmerkende soorten te vinden. In Azië zijn enkele cichliden te vinden in India en Sri Lanka. De cichliden in Azië zijn over het algemeen wat minder bekend, maar evengoed interessant.

Overeenkomsten zijn er vooral in de details rondom lichaamsbouw. Maar er zijn meer opvallende kenmerken. Over het algemeen is er een lange rugvin met een lang voorste deel met harde vinstralen en daarachter een korter weekstralig deel, waarmee waterstromingen kunnen worden gecompenseerd. De aarsvin heeft een vergelijkbare bouw, maar is korter, met een relatief groot weekstralig deel.

Kenmerkend is ook dat alle cichliden een meer of minder uitgebreide vorm van broedzorg vertonen, waarbij eieren en jongbroed door één of beide ouders fel worden bewaakt. Verschillende vormen komen voor, zowel ➛substraatleggers als ➛holenbroeders en ➛muilbroeders. Voor veel liefhebbers is vooral dát de reden er een speciaalaquarium voor in te richten.

Cichliden houden vraagt om een relatief groot aquarium. Vanwege de sterke territoriumneiging bij de meeste soorten, zeker als zich koppels gaan vormen, komt hun gedrag beter uit wanneer voor alle vissen genoeg ruimte is. In een te klein aquarium bestaat de kans dat de laagste in rang bezwijkt onder alle agressie. Natuurlijk hangt dit af van de soort en het formaat ervan. Cichliden zijn in meer of mindere mate gesteld op schuilgelegenheid in de vorm van holtes tussen hout of stenen. Deze vaste schuilplaats vormt het centrum van het territorium, en wordt verdedigd. In een kleiner aquarium liggen de territoria strak tegen elkaar en worden ook de schermutselingen op het grensvlak scherper. Hoe groter de afstand tussen de territoria, hoe sneller beide partijen in een conflict tot overeenstemming komen, zeker als de vissen bij het verlaten van de schuilplaats niet direkt de ander alweer in beeld hebben. Deze problemen zijn natuurlijk te vermijden met het houden van een paar, zij het dat dit weer in de paarvorming een probleem op kan leveren. Cichliden kunnen kieskeurig zijn bij de partnerkeuze: een vis die niet als partner wordt geaccepteerd, heeft een zwaar, of in het ergste geval géén leven.

Cichliden zijn, op een enkele uitzondering na, geen beginnersvissen. Om de dieren tot hun recht te laten komen is goed inzicht in hun gedrag nodig. Maar als daaraan wordt voldaan, is de beloning groot.

Vele soorten zijn redelijk tot zeer goed houdbaar, verdeeld over meer dan 200 geslachten:

• Amerika:

  Australoheros, ➛Geophagus, Gymnogeophagus, Nandopsis en ➛Nannacara.

  • Mexico en Centraal-Amerika:

    ➛Amatitlania, Amphilophus, ➛Crenicichla, ➛Cribroheros, Cryptoheros, ➛Herichthys, ➛Herotilapia, ➛Hypsophrys, ➛Maskaheros, Neetroplus, Nosferatu, Parachromis, Panamius, ➛Paraneetroplus, Petenia, ➛Rocio, Theraps, ➛Thorichthys, Tomocichla, ➛Vieja;

  • ➛Amazonegebied
• Afrika:

  Alcolapia, Anomalochromis, Astatoreochromis, Astatotilapia, Benitochromis, Chilochromis, Chromidotilapia, Coelotilapia, Coptodon, Ctenochromis, Danakilia, Divandu, Enigmatochromis, Etia, Gobiocichla, ➛Haplochromis, Hemichromis, Heterotilapia, Katria, Konia, Lithochromis, Oreochromis, Orthochromis, Parananochromis, Paratilapia, Paretroplus, ➛Pelmatochromis, Pelmatolapia, ➛Pelvicachromis, Pseudocrenilabrus, Ptychochromis, Sarotherodon, Serranochromis, Stomatepia, Thoracochromis, Thysochromis en Tilapia

  • Congorivier:

    Congochromis, Cyclopharynx, Heterochromis, ➛Lamprologus, Nanochromis, Schwetzochromis, ➛Steatocranus, ➛Teleogramma en Tylochromis.

  • ➛Malawimeer
  • ➛Tanganyikameer
• Azië:

  Etroplus en Pseudetroplus.

Cichliden

➛Cichlidae